Guía DocenteCurso
Escola Universitaria de Arquitectura Técnica
  Inicio | galego | castellano | english | A A A |  
Grao en Arquitectura Técnica
 Asignaturas
  Patoloxía e Rehabilitación
   Contidos
Temas Subtemas
BLOQUE TEMÁTICO 1. A ACCIÓN RESTAURADORA E REHABILITADORA. O MANTEMENTO

1. A degradación dos edificios e do espazo urbano: a intervención
- O proceso degradatorio
-A intervención: restaurar, rehabilitar e reparar. Diferenzas con conservación e mantemento
- Accións necesarias en calquera intervención

2. A acción restauradora
- O Patrimonio: evolución e modalidades, causas de destrución, ferramentas de protección
- Criterios de intervención en restauración: doutrinas, documentos e cartas internacionais. Restauración activa e pasiva: exemplos. Tipos de intervención
- Organismos xestores

3. A acción rehabilitadora
- A rehabilitación dos edificios: esixencias básicas, actuacións e tipos de intervención; graos e alcance da rehabilitación; criterios da intervención
- A rehabilitación, rexeneración e renovación urbana
- Xestión da rehabilitación

4. Nocións básicas de mantemento: o deber legal de conservación, mantemento preventivo e correctivo 		INTERACTIVA 1.1. Análise crítica de diversas actuacións
- Identificación e análise de intervencións no patrimonio arquitectónico con diferentes criterios: información fotográfica.

INTERACTIVA 1.2. NTERVENCIÓN NUN EDIFICIO
Trátase de analizar, dunha forma xeral, a necesidade de intervir sobre un edificio ou conxunto, ou sobre algún elemento significativo, do noso patrimonio construído elixido polo alumno.
Analizaranse e describirán para este, dunha forma xeral, as accións necesarias en calquera intervención:
- Actuacións previas: estudos previos de información sobre o edificio e o seu ámbito (históricos, arquitectónicos, urbanísticos, etc.), esbozo, definición métrica do estado actual, fotografías
- Estudo construtivo: sistemas construtivos utilizadas
BLOQUE TEMÁTICO 2. PROCESOS PATOLOGICOS E METODOLOXÍA DE ESTUDO

1. Lesións nos elementos construtivos: físicas (humidade, erosión, sucidade), mecánicas (deformaciones, grietas, fisuras, desprendementos, giros, deslizamiento, erosións, organismos), químicas (eflorescencias, oxidación e corrosión, organismos, erosión)

2. Os procesos patolóxicos. Factores intrínsecos e extrínsecos que contribúen á deterioración dos materiais: biolóxicos, físico-químicos e mecánicos

3. A metodoloxía no estudo patolóxico: observación, recoñecemento e toma de datos, análise de datos e reconstrución do proceso patolóxico. Identificación de causas e avaliación da magnitude do proceso Informe do diagnóstico. Conclusións. Proposta de actuación.

4. Técnicas de diagnóstico e inspección e ensaios. Inspección mediante catas e pozos. Ensaios ou inspeccións non destrutivas e e. destrutivos. Diagnóstico do estado xeral do elemento construtivo: higrómetro, termohigrómetro, auscultación endoscópica e termografía infravermella. 		INTERACTIVA 2.1.
- Identificación e lesións de diverso tipo en diferentes edificios: información fotográfica.

INTERACTIVA 2.2. Sobre o edificio elixido ou outro:
- Análises e elección de fichas de toma de datos, que permitan desenvolver unha metodoloxía axeitada no estudo patolóxico da estrutura
- Observación, recoñecemento e toma de datos de lesións en muros ou cerramentos, estrutura de formigón, cuberta ou forxado de madeira e nalgún elemento metálico.
- Identificación de materiais diversos.
- Procedemento de representación de lesións e datos: aplicación a diferentes elementos construtivos do edificio: muro de fábrica, forxado de madeira, elemento metálico e elementos dunha estrutura de formigón
BLOQUE TEMÁTICO 3. PROCESOS PATOLOGICOS DOS MATERIAIS E ELEMENTOS CONSTRUTIVOS

1. Materiais pétreos e cerámicos. Principais axentes de deterioración: a auga, os contaminantes atmosféricos, os sales solubles e organismos colonizadores. Os procesos de deterioración: p. mecánicos, físicos (xeo-desxeo, cristalización de sales), químicos (disolución, hidrólise, complexación, hidratación) e biolóxicos.
O problema do ácido carbónico e do ácido sulfúrico nos materiais pétreos.
Técnicas de caracterización: DRX e t. de microscopía. Propiedades físicas e mecánicas.
Avaliación da compatibilidade dos morteiros e a súa adecuación co funcionamento das fábricas.

2. A madeira: Procesos de deterioración biótica e abiótica na madeira. Durabilidade natural da madeira. Normativa. Identificación de puntos críticos que se poden presentar nos diferentes elementos construtivos.
Aplicación de técnicas de inspección non destrutivas: higrómetro, resistógrafo, resistencia ao paso da corrente eléctrica, asignación visual de clases resistentes, velocidade de propagación de ondas ultrasónicas, e ensaios de elementos estruturais e probas de carga.
Sistemas de protección.

3. Metal: a corrosión química ou ambiental e a corrosión electrolítica.
Factores determinantes da corrosión: humidade, substancias captadoras de electróns, a condutividade iónica do medio, formación de películas, as heteroxeneidades.
Morfoloxía dos fenómenos corrosivos.
Aplicación de técnicas de inspección non destrutivas no aceiro: Ensaio de líquidos penetrantes, e. de partículas magnéticas, e. de corrosión e e. de ultrasóns.
A prevención: sistemas de protección. Preparación de superficies e sistemas de pintura recomendados segundo a agresividade ambiental.

4. O formigón. Procesos de degradación do formigón: mecánicos, físicos (xeo-desxeo, fisuración térmica, cristalización de sales)y químicos. Esixencias durabilidade do formigón (EHE-08). Procesos de carbonatación, ataque por ións cloruro e corrosión de armaduras. Outros ataques ao formigón.
Estimación da resistencia do formigón. A Norma UNE-EN 13791: Avaliación da resistencia a compresión in-situ en estruturas e elementos prefabricados de formigón.
Ensaios No destrutivos: determinación do índice de rebote, determinación da velocidade dos impulsos ultrasónicos, medida da velocidade de corrosión e determinación do grao de carbonatación.
Ensaios destrutivos: probetas testemuña e determinación da forza de arrincamento
INTERACTIVA 3.1. Sobre o edificio elixido:
- Representación dos datos obtidos a través do proceso de recoñecemento e ensaios "in situ".
- Interpretación a partir de datos analíticos e de observación tomados polo alumno (que se completará parcialmente cunha simulación de toma de datos de técnicas de inspección, se é necesario) dos distintos fenómenos de deterioración que actúan nun edificio, estimación de causas e análise da súa interacción.
- Confeccionar de fichas de toma de datos, que permitan desenvolver unha metodoloxía axeitada no estudo patolóxico da estrutura
- Elaboración de informe de diagnóstico e proposta de intervención.

INTERACTIVA 3.2
- Sobre o edificio elixido ou outro:
Procedementos de ensaio non destrutivo. Utilización de aparatos, obtención de valores e interpretación de resultados
Técnicas experimentais de análise: Estudos "in situ": Testemuñas. Extracción, exame e ensaio a compresión. Determinación da forza de arrincamento.
Ensaios non destrutivos. Determinación do índice de rebote. Determinación da velocidade dos impulsos ultrasónicos. Medida da velocidade de corrosión. Determinación do grao de carbonatación.
A Norma UNE-EN 13791: Caso práctico de estimación de resistencia do formigón a través da avaliación conxunta de datos procedentes de ensaios destrutivos e non destrutivos.
BLOQUE TEMÁTICO 4. PROCESOS PATOLÓXICOS E TÉCNICAS DE INTERVENCIÓN


1. Introdución á reparación estrutural e aos procesos de intervención

2. Intervención na cimentación
- Causas das lesións máis frecuente
- Recalzos superficiais e profundos

3.Intervención en estruturas de fábrica
- Axentes de orixe mecánica
- Reestruturación de muros: substitución, bulonado, atirantamientos, contrafortes, taxidermias, aplacados, inxección armada, revestimentos de formigón armado, lañado de fisuras, recheo de fisuras, e rexuntados
- Reforzo e reparación de columnas e elementos lineais
- Reestruturación e reparación de arcos e bóvedas
- Apertura de ocos

INTERACTIVA 4.1. RECALZOS E INTERVENCIÓN EN ESTRUTURAS DE FÁBRICA. Sobre o edificio elixido ou outro.

Recalzo ou intervención na cimentación do edificio obxecto de estudo durante o curso
Rehabilitación e reparación da estrutura de fábrica do edificio, obxecto de estudo durante o curso.
A partir da descrición do estado actual da cimentación e das estruturas de fábrica do edificio obxecto de estudo, e da identificación e diagnostico dos procesos patolóxicos desta pídese:
- Describir o estado reformado da cimentación e das estruturas de fábrica, analizando e describindo o procedemento de intervención nos diferentes elementos que as integran. Detalles construtivos da intervención. Para iso buscarase información adicional á exposta na bibliografía, en catálogos e empresas especializadas nos traballos de reforzo en cimentacións e estruturas de fábrica.
- Valorar os traballos necesarios para reparar tanto a lesión coma a causa que a produciu
- Establecer un Plan de Mantemento que recolla as pautas a seguir para evitar a reaparición do proceso, unha vez, eliminado e reparado este
4.Intervención en estruturas de madeira
- Reestruturación de armazóns verticais: Substitución de zonas lesionadas, reforzos con escuadrías de madeira, reforzos con elementos metálicos, adición de prótese, creación de seccións mixtas
- Reestruturación de armazóns horizontais: substitución, apuntalamentos, reforzo con elementos metálicos, adición de prótese, creación de forxados mixtos madeira-formigón
- Reestruturación de armazóns inclinadas

5.Intervención en estruturas de aceiro
- Reforzos de armazóns verticais
- Reforzos de forxados
- Erros de execución das unións 		INTERACTIVA 4.2. INTERVENCIÓN EN ESTRUTURAS DE MADEIRA/ACEIRO

Rehabilitación e reparación da estrutura de madeira/aceiro do edificio, obxecto de estudo durante o curso. Alternativa: outro edificio
A partir da descrición do estado actual da estrutura de madeira/aceiro do edificio obxecto de estudo e da identificación e diagnóstico dos procesos patolóxicos desta pídese:
- Describir o estado reformado da estrutura, analizando e describindo o procedemento de intervención nos diferentes elementos que integran a estrutura de madeira/aceiro, co fin de reparar e reforzar as armazóns verticais e inclinados e os forxados, ou formular a súa substitución. Para iso buscarase información adicional á exposta na bibliografía, en catálogos e empresas especializadas nos traballos de reforzo en estruturas de madeira/aceiro
- Valorar os traballos necesarios para reparar tanto a lesión coma a causa que a produciu
- Establecer un Plan de Mantemento que recolla as pautas a seguir para evitar a reaparición do proceso, unha vez, eliminado e reparado este
- Representar mediante detalles construtivos enlazados, o estado final da estrutura do edificio estudado, unha vez levada a cabo a intervención reparadora



6.Intervención en estruturas de armado:
- Lesións nas estruturas de formigón: fisuras e gretas de orixe mecánica
- Solucións do reforzo: recrecido da sección, adicción de compoñentes metálicos, encolamento de material polimérico fibroreforzado (FRP)
- Reforzo de forxados e lousas
- Reforzo de vigas
- Reforzo de piares
- Reparación de fisuras
- Reparación de formigóns afectados por procesos físico-químicos
INTERACTIVA 4.3. INTERVENCIÓN EN ESTRUTURAS de formigón ARMADO

Rehabilitación e reparación da estrutura de formigón armado do edificio, obxecto de estudo durante o curso. Alternativa: outro edificio
A partir da descrición do estado actual da estrutura de formigón armado do edificio obxecto de estudo e da identificación e diagnóstico dos procesos patolóxicos desta pídese:
- Describir o estado reformado da estrutura, analizando e describindo o procedemento de intervención nos diferentes elementos que integran a estrutura de formigón, co fin de reparar e reforzar as armazóns verticais e os forxados. Para iso buscarase información adicional á exposta na bibliografía, en catálogos e empresas especializadas nos traballos de reforzo en estruturas de formigón
- Valorar os traballos necesarios para reparar tanto a lesión coma a causa que a produciu
- Establecer un Plan de Mantemento que recolla as pautas a seguir para evitar a reaparición do proceso, unha vez, eliminado e reparado este
- Representar mediante detalles construtivos enlazados, o estado final da estrutura do edificio estudado, unha vez levada a cabo a intervención reparadora
7. Intervención en cerramentos e en revestimentos exteriores
- Axentes de alteración en fachadas
- Gretas e fisuras de orixe mecánica en fachadas. Terapéutica preventiva e curativa
- Humedades en fachada: procesos patolóxicos. Terapéutica curativa e preventiva
- A sucidade en fachadas
- Rehabilitación de fachadas

8. Intervención en cubertas
- Axentes de alteración en cubertas planas e inclinadas
- Humedades de cuberta: procesos patolóxicos, terapéutica curativa e preventiva
-Rehabilitación de cubertas

9. Sistema compartimentación e acabados
- Gretas e desprendementos en acabados discontinuos: chapados, aplacados e azulexados. Terapéutica preventiva e curativa
- Gretas en tabiques de fábrica. Terapéutica curativa e preventiva
- Lesións en pavimentos continuos e por elementos. Terapéutica curativa e preventiva 		INTERACTIVA 4.4. INTERVENCIÓN NA ENVOLVENTE DUN EDIFICIO: Rehabilitación da fachada e a cuberta do edificio, obxecto de estudo durante o curso. Eliminación de humedades. Rehabilitación enerxética
A partir da descrición do estado actual da envolvente do edificio obxecto de estudo no curso e da identificación e diagnóstico dos procesos patolóxicos desta pídese:
- Describir o estado reformado da envolvente, analizando e describindo o procedemento de intervención nos diferentes elementos que integran a fachada e a cuberta, co fin de rehabilitar e reparar os elementos destas. Para iso buscarase información adicional á exposta na bibliografía, en catálogos e empresas especializadas do sector
- Valorar os traballos necesarios para reparar tanto a lesión coma a causa que a produciu
- Establecer un Plan de Mantemento que recolla as pautas a seguir para evitar a reaparición do proceso, unha vez, eliminado e reparado este
- Representar mediante unha sección construtiva a escala 1/10, o estado final da envolvente do edificio estudado, unha vez levada a cabo a intervención reparadora
BLOQUE 5. PROXECTO DE INTERVENCIÓN. MANTEMENTO.
A) O PROXECTO
• O PROXECTO ESPECÍFICO PARA REHABILITACIÓN
• A REHABILITACIÓN NO PLANEAMENTO, desde a Ley De Ordenación Urbanística, as normas de habitabilidade de vivendas de Galicia, as figuras de planeamento. PROCEDEMENTO DE EXCEPCIONALIDADE.
• TIPOLOXÍAS DE PROXECTOS. Proxectos específicos. Xurisprudencia.
• ASPECTOS DA NORMATIVA EN PROXECTOS DE REHABILITACIÓN: particularidades de aplicación da reglamentación a edificios existentes. CRITERIOS DE ACTUACIÓN: accesibilidade, utilización, incendios, salubridade, ruido y aforro de enerxía.
• CASUÍSTICA. SOLUCIÓNS. EXEMPLOS.

) O MANTEMENTO: uso e conservación
. CRITERIOS XERAIS
. DENDE O PROXECTO
. DOCUMENTACIÓN DO SEGUIMENTO DE OBRA
. O LIBRO DO EDIFICIO: uso e mantemento
. IEE INFORME DE AVALIACIÓN DO EDIFICIO
O Estado de conservación
O Condicións básicas de accesibilidade
O Certificado de eficiencia enerxética
 INTERACTIVA 5.1
Ordenación nun documento único da documentación parcial xerada nas interactivas precedentes acerca do edificio obxecto de estudo.

Realización dun Informe de Avaliación do edificio obxecto de estudo durante o curso.
Universidade da Coruña - Rúa Maestranza 9, 15001 A Coruña - Tel. +34 981 16 70 00  Soporte Guías Docentes