Descrición xeral |
Esta materia ten por obxecto proporcionar as estudantes unha visión global do mundo do Dereito, tanto no que respecta a certos contidos xerais como no que se refire a habilidades e competencias propias do xurista. Normalmente non falaremos de avogado senón de xurista, porque este último termo designa ao profesional do Dereito, mentres que o primeiro só fai mención dunha das posibles profesións relacionadas co Dereito, e non precisamente á máis característica, aínda que tal vez a máis coñecida e, desde logo, a máis estendida numericamente.
Os contidos xerais son prioritarios neste curso, mentres que no que respecta ás habilidades ou competencias, haberán de ir sendo adquiridos polo/a estudante de Dereito ao longo de toda a carreira e, despois, no exercicio profesional e a formación de posgrao.
Desde o punto dos coñecementos ou contidos, preténdese en primeiro lugar que o estudante adquira unha visión global do Dereito como práctica social, dos elementos que integran dita práctica e dos seus caracteres máis sobresaíntes. En segundo lugar, preténdese que o estudante adquira un coñecemento detallado dos principais procesos dinámicos que configuran a vida do Dereito e os conceptos que permiten comprendelos, así como os elementos estruturais da orde xurídica.
Dito doutro xeito, polo que respecta aos contidos, neste curso tentarase responder a 2 cuestións fundamentais:
a) Que é o Dereito.
b) Como se estrutura a vida xurídica, que procesos dinámicos teñen lugar normalmente dentro dela, como se desenvolven eses procesos e que conceptos permiten comprendelos adecuadamente.
Cada unha desas dúas cuestións constitúe o obxecto respectivo de cada unha das dúas partes do programa analítico do curso. Ambas son, sen dúbida, moi importantes para un/a estudante que comeza os seus estudos de Dereito, pois abordan conceptos e nocións usados ou presupostos en practicamente todas as ramas do Dereito e da Ciencia xurídica.
Naturalmente, a resposta a cada unha desas grandes cuestións esixirá estudar e analizar previamente outros asuntos máis concretos e específicos, que irán sendo tratados en cada un dos temas que compoñen o programa.
A primeira das cuestións non é exclusiva dos xuristas. En rigor, refírese a unha realidade (o Dereito) que afecta a toda persoa polo mero feito de vivir en sociedade, e que, por iso, incumbe a todos e pode explorala calquera persoa. Con todo, a resposta que aquí se tentará non será a que bastaría ao home da rúa, pois se trata de profundar no campo que vai constituír o ámbito de desenvolvemento profesional dos estudantes deste curso. Dada a importante distancia que existe entre a visión que o home da rúa ten sobre o Dereito e o seu modo de ser e funcionamento real, será preciso por parte de quen seguen este curso un esforzo adicional para aproximarse a un aspecto da realidade no que estamos inmersos desde o noso nacemento, pero que habitualmente non coñecemos ben.
A segunda das cuestións si é específica dos xuristas, e incumbe en menor medida ao home da rúa. Con todo, pode ser abordada a diferentes niveis. Neste curso non se analizará un sector concreto do Dereito español, senón aquelas nocións, estruturas e procesos que son xeralmente compartidos por todos os sectores ou ramas do Dereito, mesmo por ordes ou sistemas xurídicos que pertencen a outros países e/ou a outras épocas. Esta parte do curso estrutúrase ao redor de conceptos e nocións xerais, que operan e aplican na maior parte das ramas da ciencia xurídica.
Quen estuda Dereito non pode razoar nin expresarse correctamente se non coñece e usa con precisión estes conceptos e nocións. Convén insistir en que eles funcionan na práctica totalidade dos sectores do Dereito e que, en consecuencia, todo estudante necesita usalos (ou dalos por supostos) ao estudar o resto das materias que integran a carreira de Grao en Dereito, e todo avogado debe manexalos ao analizar e estudar problemas concretos que se lle expoñen na súa actividade profesional. Por iso, un obxectivo importante do curso é introducir ao estudante no manexo práctico desas nocións ou conceptos xerais, e mesmo no modo de razoar dos xuristas, a través da comprensión de textos e a análise de material xurídico tanto español como estranxeiro, tanto legal como doctrinal e xurisprudencial.
Resta agora dicir algo sobre as habilidades ou competencias que se buscan desenvolver neste curso. O Dereito forma parte da vida social, pero a denominada Ciencia do Dereito non é exactamente unha ciencia social, porque o xurista enfróntase ás cuestións e problemas sociais singulares e concretos, non xerais, como sería o caso do politólogo, o economista ou o sociólogo. Ademais, e sobre todo, o instrumento principal do xurista son os textos: o seu contacto coa realidade social está mediado polo manexo de textos escritos de diversa natureza: lexislativos, xurisprudenciais e doctrinais ou científicos. Non sucede só que os feitos que constitúen un caso práctico xurídico son estudados á luz dos textos que se acaban de mencionar, senón que eles mesmos han de ser relatados de forma ordenada (adoptando así a forma de texto ou de narración) para poder ser abordados e resoltos.
Por iso, desde o punto de vista das habilidades ou competencias, o obxecto do curso tradúcese na iniciación e avance dos/as estudantes nas seguintes competencias específicas, que haberán de desenvolver ao longo de toda a carreira:
a) Lectura e comprensión de textos xurídicos (doctrinales, legais e jurisprudenciales).
b) Capacidade de análise crítica do Dereito establecido.
c) Capacidade de expresión oral e escrita.
d) Capacidade de argumentación xurídica e familiarización co modo de razoar propio dos xuristas.
Ademais, é razoable pensar que o traballo desta materia fortalecerá o desenvolvemento doutras habilidades ou competencias máis xenéricas pero non menos importantes:
a) Capacidade de análise e síntese.
b) Capacidade de resolución de problemas.
c) Habilidade para a xestión da información.
d) Habilidade para traballar de forma autónoma e en equipo, e para tomar decisións organizativas en relación con iso.
En orde a desenvolver as anteriores competencias, o curso foi deseñado para que os/as estudantes traballen nel todos os días ou, polo menos, todas as semanas, con diferente intensidade e dedicación segundo os temas. O traballo persoal constante dos estudantes e, en menor medida, o traballo en equipo, resultan decisivos para superar con éxito o curso.
Finalmente, este curso tamén se propón, aínda que de modo indirecto, suscitar certas actitudes nas/vos estudantes, tanto de tipo intelectual como de índole ética:
a) O sentido da xustiza, en conexión coa idea de que o Dereito existe para o logro de certos fins.
b) O espírito crítico.
c) O sentido do rigor conceptual e de razoamento. |